Słowniczek
Agregatorzy
Podmioty zrzeszające mniejszych odbiorców prądu i oferujące udział w usługach redukcji zapotrzebowania na polecenie operatora (DSR).
AIT
Wskaźnik średniego czasu trwania przerwy w systemie przesyłowym elektroenergetycznym; wyrażany w minutach na rok, stanowi iloczyn liczby 60 i wskaźnika energii niedostarczonej przez system przesyłowy elektroenergetyczny (ENS) podzielony przez średnią moc dostarczoną przez system przesyłowy elektroenergetyczny wyrażoną w MW.
ATC allocation metod
Metoda wyznaczania i alokacji zdolności przesyłowych na granicy pomiędzy systemami lub strefami, w której handlowe wielkości mocy przesyłowej oferowane są na bazie uzgodnień dokonanych pomiędzy operatorami dwóch sąsiadujących stref cenowych w okresie przed alokowaniem mocy (tj. przed aukcją mocy), w oparciu o fizyczne właściwości tych stref oraz z uwzględnieniem ograniczeń sieciowych i spodziewanego zapotrzebowania na handlowe zdolności przesyłu.
BAT
Best Available Technology, standard UE określający dopuszczalny poziom emisji dużych zakładów przemysłowych, np. elektrowni.
budowa bez wyłączeń
Budowa, w trakcie której nie ma wyłączeń na cele budowy i beznapięciowego uruchomienia urządzeń (tj. przed przyłączeniem do sieci). Budowa bez wyłączeń zakłada stosowanie takich technologii, organizacji pracy i sposobów budowy oraz przebudowy istniejących obiektów, które pozwalają na wydzielenie placu budowy poza terenem ruchu elektrycznego. W praktyce może to oznaczać budowę nowej stacji lub rozdzielni na nowym terenie (zakupionym w przypadku takiej konieczności) lub budowę nowego obiektu na terenie istniejącego w sposób niekolidujący z pracującymi urządzeniami.
CACM
Capacity Allocation and Congestion Management
CEE
Region Europy Środkowej i Wschodniej
CERT PSE
Zespół Reagowania na Incydenty Komputerowe PSE
CJI
Centralna Jednostka Inwestycyjna
CORE
Region powstały z połączenia regionów CEE i CWE
CORE CCR
Core Capacity Calculation Region
cross-border relevant
Istotny z punktu widzenia wymiany międzystrefowej
CWE
Region Europy Centralno-Zachodniej
czas niesprawności
Czas braku pełnej funkcjonalności danego elementu infrastruktury sieciowej skutkującego: wyłączeniem toru prądowego, wyłączeniem traktu światłowodowego (brak transmisji) lub ograniczeniem funkcjonalności toru prądowego lub traktu światłowodowego. W przypadku linii elektroenergetycznej elementem infrastruktury sieciowej jest tor prądowy i trakt światłowodowy. Wykonawca ponosi odpowiedzialność za niesprawność każdego podlegającego budowie lub przebudowie elementu infrastruktury sieciowej, niezależnie od zakresu tej budowy lub przebudowy, jaki powinien zostać zrealizowany w ramach przedmiotu zamówienia, z wyłączeniem jednak odpowiedzialności za niesprawność składników tego elementu stanowiących dostawy zamawiającego (jeśli dotyczy). Brak pełnej funkcjonalności skutkujący wyłączeniem toru prądowego lub wyłączeniem traktu światłowodowego oznacza, że dla tego toru lub traktu wystąpiła sytuacja, wynikająca z przyczyn innych niż przyczyny związane z prowadzeniem ruchu sieci, powodująca, że nie jest możliwe korzystanie z tego toru lub traktu.
członu capacity
Członu płatności za moc
DYSU
Wskaźnik dyspozycyjności urządzeń przesyłowych – DYSU – jest obliczany jako średnia arytmetyczna wartości wskaźników dyspozycyjności 5 grup urządzeń przesyłowych, obejmujących grupy linii oraz transformatorów zainstalowanych na naszych stacjach.
Dyspozycyjność każdej z grupy tych urządzeń liczona jest jako stosunek faktycznego czasu pracy urządzeń przesyłowych (w godzinach) w ciągu roku do nominalnej liczby godzin w ciągu roku.
Wskaźnik DYSU ukierunkowany jest na monitorowanie gotowości elementów sieci przesyłowej do świadczenia usługi przesyłania energii elektrycznej i uwzględnia dyspozycyjność wymienionych poniżej 5 grup urządzeń przesyłowych:
1. Linie kategorii L1; obejmuje linie międzynarodowe, promieniowe oraz linie pracujące na napięciu 400 kV obciążone w szczycie mocą powyżej 300 MW, a także linie pracujące na napięciu 220 kV obciążone w szczycie mocą powyżej 170 MW.
2. Linie kategorii L2; obejmuje pozostałe linie.
3. Linie blokowe LB; to linie wyprowadzające moc z elektrowni (łączące elektrownie z dużymi stacjami przyelektrownianymi).
4. Transformatory w stacjach kategorii S11; obejmuje stacje mające połączenia z systemami innych państw, stacje przyelektrowniane oraz sprzęgające sieć 400 i 220 kV.
5. Transformatory w stacjach kategorii S22; obejmuje pozostałe stacje.
dzień publikacji raportu
22 listopada 2021 r.
ENS
Wskaźnik energii elektrycznej niedostarczonej przez system przesyłowy elektroenergetyczny. Wyrażony w MWh na rok, stanowi sumę iloczynów mocy niedostarczonej wskutek przerwy i czasu jej trwania. Obejmuje przerwy krótkie, długie oraz bardzo długie, z uwzględnieniem przerw katastrofalnych i bez uwzględnienia tych przerw.
ENTSO-E
Europejska Sieć Operatorów Elektroenergetycznych Systemów Przesyłowych
EV
Pojazdy elektryczne (ang. electric vehicles)
FBA
Flow-Based Allocation
FBA MC
Flow-Based Market Coupling
Flow-Based Market Coupling
Mechanizm łączenia rynków dnia następnego oparty na rozpływach energii elektrycznej.
GK PSE
Grupa Kapitałowa PSE
Główna lokalizacja organizacji
Centrala z siedzibą w Konstancinie-Jeziornie
GRI Standards
Global Reporting Initiative Standards
HSEQ
Health, Security, Environmental and Quality
ICT
Information Communication Technology
IEC
Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (ang. International Electrotechnical Commission)
IK
Infrastruktura krytyczna
import/eksport flows
Przepływy importu i eksportu
internal flows
Przepływy wewnętrzne
IoT
Internet of Things
IP DSR
Interwencyjny Program DSR
IRiESP
Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej
IT
Information Technology
JO
Jednostka organizacyjna – struktura organizacyjna PSE do której należą departament, biuro oraz Centralna Jednostka Inwestycyjna.
JWCD
Jednostki Wytwórcze Centralnie Dysponowane
KDM
Krajowa Dyspozycja Mocy
KE
Komisja Europejska
Klastry energii
Koncepcja zakładająca tworzenie lokalnych "mikrosystemów", zdolnych m.in. do samodzielnego bilansowania poprzez energetykę prosumencką.
Kooptymalizacja
Jednoczesny zakup energii oraz rezerw
KSE
Krajowy system elektroenergetyczny, zwany również systemem elektroenergetycznym
KSH
Kodeks Spółek Handlowych
LIP
Local Implementation Project
location-based
Zgodnie z tą metodą przy obliczeniach dla emisji w zakresie 2, jako wskaźnik emisji gazów cieplarnianych związanych z wytworzeniem jednostki energii elektrycznej, przyjęto średni wskaźnik dla Polski.
Lokalizacje ZKO PSE
Lokalizacje zamiejscowych komórek organizacyjnych w Warszawie, Radomiu, Katowicach, Poznaniu oraz w Bydgoszczy
loopflows
Przepływy kołowe
market-based
Zgodnie z tą metodą przy obliczeniach dla emisji w zakresie 2, przyjęto wskaźniki emisji specyficzne dla naszych sprzedawców energii elektrycznej.
MMS
Market Management System, opracowywane na potrzeby PSE narzędzie do planowania pracy KSE w optymalny kosztowo sposób.
modelu Wassily’ego Leontiefa
Metoda ta koncentruje się na badaniu zależności pomiędzy gałęziami gospodarki a przedsiębiorstwami. Model został oparty na najbardziej aktualnych tablicach przepływów międzygałęziowych w bieżących cenach bazowych dla produkcji krajowej w 2010 roku opublikowanych przez GUS w 2014 roku.
MW
Megawat
NCBiR
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
NEMO
Nominated Electricity Market Operator. Podmiot wyznaczony przez Prezesa URE albo właściwy organ regulacyjny w innym państwie członkowskim do wykonywania zadań związanych z Jednolitym łączeniem Rynków Dnia Następnego lub Dnia Bieżącego.
nJWCD
Jednostka wytwórcza niebędąca jednostką wytwórczą dysponowaną centralnie
nN
Niskie napięcia
NN
Najwyższe napięcia
NWZ
Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie
ODM
Obszarowa Dyspozycja Mocy
ORed
Obiekty redukcji
ORM
Operacyjna Rezerwa Mocy
OSD
Operator systemu dystrybucyjnego – przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie dystrybucyjnym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci dystrybucyjnej, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi.
OSP
Operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego – przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie przesyłowym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi.
OT
Operational Technology
Outage scheduler
Osoba odpowiedzialna za planowanie harmonogramu wyłączenia pewnych elementów systemu elektroenergetycznego.
OZE
Odnawialne źródła energii
PEC
Prosumencka Chmura Energii (ang. Prosumer Energy Cloud)
PEM
Pole elektromagnetyczne
Platforma XBID
Informatyczna platforma handlowa transgranicznego Jednolitego łączenia Rynków Dnia Bieżącego, opierająca się na centralnym systemie informatycznym połączonym z lokalnymi systemami transakcyjnymi NEMO i Operatorów Systemów Przesyłowych, umożliwiająca Jednolite łączenie Rynków Dnia Bieżącego.
Prosumenci
Odbiorcy energii elektrycznej, którzy jednocześnie posiadają zdolności wytwórcze, np. mają panele fotowoltaiczne i mogą oddawać energię do sieci.
PRSP
Plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną zwany też „Planem Rozwoju Sieci Przesyłowej” sporządzany jest przez Operatora Sytemu Przesyłowego na okres 10 lat. PRSP jest dokumentem kierunkowym, zawiera plan zamierzeń inwestycyjnych w zakresie sieci przesyłowej o charakterze modernizacyjno-rozwojowym, których realizacja przyczynia się do poprawy warunków technicznych i ekonomicznych pracy krajowego systemu elektroenergetycznego. PRSP uwzględnia strategiczne krajowe cele rozwoju sektora elektroenergetycznego oraz regulacje i plany unijne w zakresie rozwoju połączeń transgranicznych. PRSP na etapie sporządzana podlega konsultacjom z zainteresowanymi stronami i jest uzgadniany z Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki.
PTS flows
Przepływy przesuwników fazowych
PZI
Plan zamierzeń inwestycyjnych PSE
RCC
Regionalne Centra koordynacyjne (ang. Regional Coordination Centres)
RCM
Reliability Centered Maintenance
RCN
Regionalne Centrum Nadzoru
RDB
Rynek dnia bieżącego (ang. Intra-Day Market)
RDN
Rynek dnia następnego (ang. Day Ahead Market)
Redispatching
Środek uruchamiany przez jednego lub kilku operatorów systemów poprzez zmianę schematu wytwarzania lub obciążenia w celu zmiany fizycznych przepływów w ramach systemu przesyłowego oraz zmniejszenia ograniczeń fizycznych.
REMIT
REMIT to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1227/2011 z 25 października 2011 r. ws. integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii, które weszło w życie 28 grudnia 2011 roku.
RM
Rynek mocy
ROC
Regionalne centrum operacyjne (ang. Regional Operation Center)
RSCI
Regionalne centra koordynacji i nadzoru (ang. Regional Security Coordination Initiatives)
SDAC
Jednolite łączenie Rynków Dnia Następnego (Single Day-Ahead Coupling). Proces, w ramach którego złożone zlecenia są kojarzone jednocześnie z alokacją międzyobszarowych zdolności przesyłowych.
SE
Stacja elektroenergetyczna
SIDC
Jednolite łączenie Rynków Dnia Bieżącego (Single Intra-Day Coupling). Proces, w ramach którego złożone zlecenia są kojarzone w sposób ciągły, a jednocześnie alokowane są międzyobszarowe zdolności przesyłowe dla różnych obszarów rynkowych na Rynku Dnia Bieżącego.
SN
Średnie napięcia
SOGL
Wytyczne dotyczące pracy systemu przesyłowego energii elektrycznej (ang. System Operation Guideline)
Spółka
PSE
SwePol
Połączenie Polska-Szwecja
Terenowe lokalizacje PSE S.A.
Lokalizacje PSE odpowiednio w Bydgoszczy, Katowicach, Poznaniu, Radomiu, Warszawie.
TNC
Transmission Network Code
transit flows
Przepływy tranzytowe
TSC
Transmission System Operators Security Cooperation; inicjatywa powołana w grudniu 2008 r., mająca na celu podniesienie bezpieczeństwa pracy połączonych systemów elektroenergetycznych w Europie Środkowej poprzez zintensyfikowanie współpracy międzyoperatorskiej.
TSCNET
Spółka TSCNET Services GmbH, której działalność obejmuje usługi wsparcia technicznego operatorów systemów przesyłowych w procesach planowania operacyjnego oraz wsparcia przy realizacji zadań koncepcyjnych prowadzonych w ramach inicjatywy regionalnej TSO Security Cooperation. Udziałowcami TSCNET Services jest kilkunastu europejskich operatorów systemów przesyłowych.
TSO
Właściciel systemów technicznych
UE
Unia Europejska
URE
Urząd Regulacji Energetyki
WCD
Wskaźnik ciągłości dostaw energii elektrycznej. Wskaźnik został skalkulowany jako iloraz całkowitej ilości energii elektrycznej dostarczonej do odbiorców usług przesyłania (OSD i odbiorców końcowych) przez sumę ilości energii elektrycznej niedostarczonej i dostarczonej tym odbiorcom w ciągu roku.
WI
Wydział Dostaw Inwestorskich
WN
Wysokie napięcia
WZ
Walne Zgromadzenie
XBID
Jednolity mechanizm łączenia Rynków Dnia Bieżącego (ang. Cross Border Intraday Market)
XBR
Dwustronny redispatching
ZKO
Zamiejscowe komórki organizacyjne jednostek PSE oraz zamiejscowe stanowiska pracy jednostek PSE w Bydgoszczy, Katowicach, Poznaniu, Radomiu oraz Warszawie.